Viêm họng hạt là gì? Nguyên nhân, mức độ nguy hiểm và cách điều trị

Viêm họng hạt là một trong những bệnh lý liên quan đến đường hô hấp khá phổ biến hiện nay. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và gây ra các triệu chứng vô cùng khó chịu. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến biến chứng khó lường. Vậy căn bệnh này nhận biết như thế nào, cách điều trị ra sao? Cùng chúng tôi tìm kiếm câu trả lời ngay trong bài viết này nhé.

Viêm họng hạt là gì?

Viêm họng hạt (Pharyngitis County) hay còn gọi là viêm họng hạt mãn tính. Là tình trạng lớp niêm mạc vùng hầu họng và amidan bị viêm nhiễm trong thời gian dài và tái đi tái lại nhiều lần. Khi các vi khuẩn tấn công sẽ khiến các tế bào lympho phải hoạt động quá mức và suy yếu dần dẫn đến sưng viêm, phình to tạo thành các hạt trong niêm mạc họng.

Các hạt này thường có kích thước đa dạng, có màu hồng đỏ và nổi cộm với tần suất khá dày. Gây cản trở nhiều đến việc nuốt thức ăn và nói chuyện, dễ bị vướng nghẹn và thường xuyên khạc nhổ rất khó chịu.

Đối tượng mắc bệnh có thể xảy ra ở cả trẻ nhỏ và người lớn, đặc biệt là những người có sức đề kháng yếu, vệ sinh răng miệng không sạch sẽ. Bệnh viêm họng hạt có thể xuất hiện một mình hoặc cũng có thể kèm theo một số bệnh lý hô hấp như khí phế quản, viêm mũi, viêm thanh quản, viêm xoang… Do đó cần phải nhanh chóng điều trị để tránh những biến chứng nguy hiểm.

Dựa vào thời điểm khởi phát bệnh và các triệu chứng đi kèm mà bệnh viêm họng hạt được chia làm hai loại cơ bản như sau:

• Viêm họng hạt cấp tính: Đây là tình trạng bệnh mới khởi phát, lúc này các triệu chứng giống như viêm họng cấp. Vì vậy rất nhiều người đã nhầm lẫn 2 căn bệnh này với nhau và chủ quan không thăm khám sớm để điều trị.
• Viêm họng hạt mãn tính: Khi tình trạng bệnh viêm họng hạt cấp tính không được điều trị, các triệu chứng sẽ tiến triển nặng hơn và dẫn đến thể mãn tính. Trường hợp này sẽ rất khó chữa dứt điểm, mất nhiều thời gian, công sức và dễ bị tái phát trở lại.

Đọc thêm: Mẹo chữa khàn tiếng cho bé

Nguyên nhân phổ biến gây ra viêm họng hạt

Theo thống kê, có tới 80% dân số hiện nay gặp phải các vấn đề về họng, trong đó có 45% mắc chứng viêm họng hạt. Một số nguyên nhân viêm họng hạt có thể kể đến bao gồm:

Do vi khuẩn, virus

Chủ yếu là liên quan đến các virus cúm, sởi… hay các nhóm vi khuẩn phế cầu, tự cầu, liên cầu, haemophilus influenzae… tấn công và gây viêm nhiễm niêm mạc họng. Nếu không được điều trị triệt để, chúng có thể sẽ tiếp tục sinh sản tại đây khiến các hạch bạch huyết lành tính phải gia tăng để bảo vệ cổ họng, từ đó dẫn đến hình thành hạt trong cổ họng.

Viêm họng hạt hình thành do vi khuẩn, virus tấn công

Do bệnh lý

Một số bệnh lý thường gặp như rối loạn dạ dày, trào ngược dạ dày cũng là một trong những nguyên nhân gây ra viêm họng hạt, bởi các acid sẽ phá huỷ lớp niêm mạc họng và tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công. Ngoài ra còn có một số bệnh về mũi như tắt ngạt mũi mãn tính do các dịch nhầy từ mũi có chứa vi khuẩn tràn xuống họng.

Biến chứng từ bệnh viêm xoang

Các bệnh này chứa rất nhiều vi khuẩn ở thể mãn tính. Khi các vi khuẩn này tấn công lên hầu họng sẽ khiến các lympho hoạt động quá mức và gây ra bệnh.

Do cơ địa

Những người có cơ địa dễ bị dị ứng khi không có biện pháp bảo vệ hiệu quả sẽ khiến mũi và họng bị phù nề, làm thành họng dày lên và xuất hiện các hạt nhỏ.

Do lối sống không lành mạnh

Thói quen thường xuyên uống nước đá,  bia rượu, thuốc lá cũng là một trong nhiều nguyên nhân gây bệnh rất cao. Ngoài ra, những người ăn uống thiếu chất, có sức đề kháng kém cũng sẽ dễ bị ảnh hưởng, không thể chống chọi với các yếu tố viêm nhiễm và kích ứng hình thành hạt của các hạch lympho.

Lối sống không lành mạnh cũng gây nên viêm họng hạt hiện nay

Thời tiết thay đổi

Vào những thời điểm giao mùa là lúc các vi khuẩn, virus phát triển mạnh nhất. Khi thời tiết thay đổi đột ngột khiến cơ thể không kịp thích ứng dễ bị vi khuẩn tấn công và gây nên các bệnh về đường hô hấp, trong đó có bệnh viêm họng hạt.

Có thể bạn quan tâm: Trẻ bị viêm họng cấp sốt mấy ngày

Do thói quen hàng ngày

Vấn đề vệ sinh răng miệng nếu không được được đảm bảo sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn, virus xâm nhập và sinh sôi trong vòm họng, dẫn đến bị viêm nhiễm nghiêm trọng.

Môi trường sống ô nhiễm

Khi thường xuyên phải làm việc trong môi trường chứa nhiều chất hoá học, khí thải, khói bụi… hay không gian sống không được vệ sinh sạch sẽ nhiều bụi bặm, lông thú, sợi vải đều là tác nhân hàng đầu gây ra các căn bệnh về đường hô hấp.

Một số nguyên nhân khác như những người mắc bệnh lý về lao phổi, tiểu đường, giang mai… phải sử dụng các loại thuốc ức chế miễn dịch cũng có thể mắc phải bệnh. Đồng thời cũng sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong quá trình điều trị.

Các dấu hiệu - triệu chứng thường gặp khi bị viêm họng hạt

Bệnh nhân khi mắc bệnh sẽ có nhiều triệu chứng của viêm họng cấp tính. Sau khoảng thời gian ủ bệnh từ 4 – 5 ngày, viêm họng hạt bắt đầu khởi phát. Lúc này, các triệu chứng viêm họng hạt dần biểu hiện rõ hơn như:

Các dấu hiệu thường gặp của viêm họng hạt 

• Ngứa rát cổ họng: Vùng niêm mạc họng bị viêm nhiễm nặng khiến người bệnh có cảm giác ngứa rát, khó chịu.
• Cảm giác vướng ở cổ họng: Các hạt tại vùng họng sưng to sẽ làm người bị viêm họng hạt cảm thấy vướng víu, đặc biệt là khi nuốt.
• Đau khi nuốt: Họng là con đường chính để thức ăn và nước uống trôi xuống dạ dày. Do đó khi ăn uống bạn sẽ cảm thấy đau, thậm chí buốt vì thức ăn cọ xát với niêm mạc họng đang bị tổn thương.
• Cổ họng sưng đỏ: Mức độ viêm nhiễm càng nặng thì tình trạng sưng đỏ ở cổ họng càng cao, có thể dẫn tới tấy sốt ở người bệnh.
• Ho khan, ho có đờm: Khi họng bị kích thích, cảm giác ngứa rát sẽ xuất hiện sinh ra các cơn ho nhằm xoa dịu tình trạng này. Người bệnh có thể ho khăn hoặc ho có đờm tuỳ vào ổ viêm nhiễm tiết ra.
• Sốt: Đây là dấu hiệu viêm họng hạt thường gặp khi bị viêm nhiễm quá nặng. Nhiệt độ cơ thể của người bệnh có thể tăng cao, báo động hệ miễn dịch đang tăng cường hoạt động, chống lại các đợt tấn công của tác nhân gây bệnh.

Viêm họng hạt có nguy hiểm không?

Viêm họng hạt có nguy hiểm không? Câu trả lời là cực kỳ nguy hiểm nếu bạn không phát hiện sớm và chữa trị triệt để căn bệnh này.

Bệnh có thể hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến suy giảm hệ miễn dịch khi bị vi khuẩn, virus tấn công. Nếu bệnh viêm họng hạt không chữa trị tận gốc sẽ gây ra nhiều hậu quả khó lường, điển hình như:

• Viêm tấy quanh vùng amidan: Khi các triệu chứng viêm họng hạt kéo dài hoặc không được điều trị thì các loại vi khuẩn, virus ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn và tấn công các bộ phận khác. Đặc biệt là amidan, khiến vùng này bị sưng tấy, đau rát gây nên bệnh amidan.
• Áp xe họng: Đây là một những biến chứng phổ biến của bệnh viêm họng hạt. Lúc này người bệnh phải đối mặt với những triệu chứng đau họng dữ dội, tim đập nhanh, sốt cao, đau nhức cơ hàm… Nếu không được chữa trị sẽ dẫn đến khó thở.
• Ung thư vòm họng: Là một trong những biến chứng nguy hiểm và nặng nề nhất đối với bệnh nhân mắc bệnh viêm họng hạt. Các tác nhân gây bệnh không được tiêu diệt sẽ tấn công vào bên trong cơ thể và phá huỷ các cấu trúc vòm họng, từ đó gây ra tình trạng ung thư vòm họng. Bệnh khi này sẽ rất khó cứu chữa và có nguy cơ tử vong cao.

Một số biến chứng khác: Bệnh viêm họng hạt nếu không được điều trị đúng cách còn có thể gây ra các biến chứng khác như thấp khớp, thấp tim, viêm tai giữa, viêm phổi, viêm cầu thận.

3 phương pháp điều trị bệnh viêm họng hạt hiệu quả nhất 

Làm sao để hết viêm họng hạt? Sau khi tiến hành các xét nghiệm để xác định nguyên nhân chính gây bệnh và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị kết hợp sử dụng thuốc để giải quyết căn bệnh một cách triệt để, phòng tránh nguy cơ tái phát.

Sử dụng thuốc Tây y

Tùy tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc phù hợp để cải thiện các triệu chứng đau rát họng, tiêu diệt vi khuẩn, virus và giảm khó chịu ở họng. Tuy nhiên việc sử dụng thuốc chỉ được dùng trong thời gian ngắn bởi có nhiều tác dụng phụ. Một số loại thuốc Tây y như:

Sử dụng thuốc Tây y tiêu diệt triệt để bệnh viêm họng hạt

• Thuốc kháng sinh: dùng cho những trường hợp bệnh bị nhiễm khuẩn để tiêu diệt vi khuẩn, hạn chế nguy cơ viêm nhiễm nặng như nhóm penicillin V, ampicillin, amoxicillin… hay cephalosporin để giảm tác dụng phụ. 
• Thuốc kháng viêm: Các loại thuốc như Ibuprofen, diclofenac… nhằm giảm sưng viêm, phù nề bên trong niêm mạc họng, nhờ đó giảm đau rát họng đáng kể. 
• Thuốc bôi chấm họng chứa Glycerin borat 3%: giúp người bệnh giảm sưng viêm và sát khuẩn niêm mạc họng.
• Thuốc giảm đau hạ sốt: Thuốc này được dùng cho các triệu chứng sốt cao hay nổi hạch như paracetamol, aspirin…

Một số loại thuốc khác để điều trị viêm họng hạt như thuốc long đờm, thuốc ngậm cổ họng, thuốc chống phù nề…

Chú ý: Việc sử dụng thuốc chữa viêm họng hạt phải được thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý tăng hay giảm liều lượng để tránh các tác dụng phụ. Ngoài ra trong quá trình dùng thuốc, người bệnh viêm đường hô hấp nên dành thời gian để nghỉ ngơi nhiều hơn, hạn chế các công việc liên quan đến vận hành máy móc vì thuốc có thể gây ra tình trạng buồn ngủ, mệt mỏi.

Điều trị bằng Đông y

Trong giai đoạn viêm họng hạt cấp tính, người bệnh có thể tham khảo một vài bài thuốc Đông y để cải thiện và hỗ trợ người bệnh ăn ngon, ngủ ngon hơn như:

Thuốc Đông y giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây viêm họng hạt

• Bài thuốc số 1: Chuẩn bị cam thảo, cát cánh và bạc hà theo tỷ lệ 4:4:6g. Kinh giới, liên kiều, ngưu bàng tử huyền sâm, sinh địa, cương tầm mỗi dược liệu 12g, kim ngân 20g. Bạn thực hiện mỗi ngày 1 thang chia làm 2 lần và uống khi đói.
• Bài thuốc số 2: Kinh giới, cát cánh, tiền hồ, phục linh, chỉ xác, sài hồ, độc hoạt, phòng phong, khương hoạt, xuyên khung, cam thảo mỗi loại 12g. Đồng thời kết hợp thêm 7 - 10 lá gừng tươi và 10 lá bạc hà và dùng 1 ngày 5 lần.
• Bài thuốc số 3: Bạn sử dụng ngưu tất, tri mẫu mỗi loại 12g, mạch môn đông 16g, sinh địa 20g và sinh thạch cao 24g. Sau đó sắc cùng 1,5 lít nước đun đến khi cạn còn 150ml, chia thuốc dùng hết trong ngày.

Điều trị viêm họng hạt bằng mẹo dân gian

Cách chữa bệnh viêm họng hạt bằng mẹo dân gian từ những thảo dược có thể đem lại tác dụng cải thiện bệnh tình rất tốt. Tuy vậy, các cách điều trị viêm họng hạt này chỉ giúp cải thiện và giảm triệu chứng chứ không thể chữa trị triệt để hoàn toàn nên người bệnh vẫn cần kết hợp với phác đồ từ bác sĩ.

Áp dụng mẹo trị viêm họng hạt thể nhẹ bằng dân gian

• Tỏi: Chất allicin trong tỏi là một loại kháng sinh tự nhiên giúp tiêu diệt tối đa các loại vi khuẩn trong niêm mạc họng. Bạn có thể nhai nhỏ hoặc ngâm với mật ong ăn hàng ngày.
• Diếp cá: đây là loại thảo dược có tính kháng khuẩn chống viêm tốt giúp thanh lọc giải nhiệt và đào thải các độc tố từ cơ thể ra bên ngoài. Bạn có thể xay lấy nước cốt uống hàng ngày để tăng hiệu quả.
• Tía tô: Tía tô được biết đến là phương thuốc để giải cảm, hạ sốt rất tuyệt vời. Song có thể dùng hạt tía tô rang khô nghiền thành bột để pha nước uống hàng ngày giúp cải thiện tình trạng viêm họng hạt.

Cách phòng ngừa mắc bệnh viêm họng hạt

Bệnh viêm họng hạt tuy xảy ra khá phổ biến nhưng bạn vẫn có thể hạn chế nguy cơ mắc bệnh bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa, cụ thể là:

• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ sẽ giúp loại bỏ các vi khuẩn gây hại.
• Tránh sử dụng các chất kích thích, đồ uống lạnh.
• Nên đeo khẩu trang khi ra đường hoặc làm việc trong môi trường độc hại chứa hoá chất, bụi bẩn…
• Kết hợp với chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt nghỉ ngơi điều độ. Điều này sẽ giúp tăng cường sức khỏe cho bản thân, ngăn chặn được nhiều chứng bệnh khác.

Trên đây là các thông tin xoay quanh bệnh viêm họng hạt. Mong rằng qua những chia sẻ đó bạn sẽ hiểu rõ về chứng bệnh này của Heviho để có thể chủ động trong việc điều trị, phòng ngừa bệnh cho bản thân.